خداحافظ گاری کوپر

کتاب "خداحافظ گاری کوپر"، رمانی فلسفی، سیاسی اثر رومن گاری نویسنده فرانسوی است. خاستگاه مضمون داستان، از دل فرار کردن از جهان مدرن و ناپاکی هایش، سیاست ورزی، تبعیض و ریاکاری مردمانش است. این کتاب، روایت داستان جوان 21 ساله آمریکایی به نام لنی است که از جنگ و دنیای آن متنفر است و از آنجا که نمیخواهد در جنگ با ویتنام شرکت کند، وطن و زادگاه خود و تمام تناقض های سیاسی و اجتماعی اش را ترک میکند و به خانه دوست روشن فکرش، باگ، در ارتفاعات سوییس میرود. تنها چیزی که لنی جوان از آن فضای محبوس و تاریک با خود میبرد، عکسی از گاری کوپر است که همیشه در جیبش به همراه دارد و گاه با نگاه کردن به آن، بارقه امیدی از میان نفیر تاریکی دنیای اطراف، وجودش را گرم و روشن میکند. او حالا به شعار همیشگی خود"آزادی از همه تعلقات" پناه برده است و به آن جامه عمل پوشانده است اما دیری نمیپاید که رشته عقاید و افکاری را که در تمام عمرش در ذهنش پایه گذاری کرده بود، در مواجهه با رویایی نوپا و دل گرم کننده به خطر زوال می افتد.

در کتاب"خداحافظ گاری کوپر" عموما شاهد زبان تند و نگاه منتقدانه نویسنده نسبت به سیاست و دولتها و جنگ هستیم اما این امر در فصل اول کتاب بسیار برجسته تر و صریح تر دیده میشود. از نگاه نویسنده، هیچ دولت و هیچ حزبی از نقد در امان نیست و رومن گاری با زبانی هجوگونه، همه سو را هدف میگیرد. از آمریکا، فرانسه، سوییس و کوبا گرفته تا عشق و دین و سوسیالیسم و ایدئولوژی ها و لنین و کامو و پلیس و سیاستمداران و مردان و زنان و تقریبا هر چیزی به ذهن می رسد! اگر جنگ ویتنام به سخره گرفته می شود همزمان مخالفین آن هم بی نصیب نمی مانند.

این کتاب در دهه شصت میلادی منتشر شد. در دهه ی شصت میلادی آمریکا در جنگ با ویتنام بود. دوره ای که اعتراض های گسترده ای را نسبت به موضع آمریکا از طرف گروه های مختلف اجتماعی، جوانان و روشن فکران در داخل آمریکا به راه انداخت و به همین دلیل داستان جوانی بیزار از جنگ و دنیای مدرن و سیاست های آن پیوند تنگاتنگی با وقایع زمان خود دارد که همین امر موجب همذات پنداری جوانان آن دهه با کتاب شد و درنتیجه کتاب مورد اقبال فراوانی قرار گرفت.

عنوان کتاب"خداحافظ گاری کوپر" از این دیدگاه برمی آید که دیگر قهرمان بی پروا و بی تقصیری که همیشه در سینمای آمریکا به تصویر کشیده شده بود، کارگر نمی افتد.

این رمان با جملات هوشمندانه، زیبا و هنرمندانه ی فراوان در مورد زندگی انسان امروز و مفهوم آن و نیز با طنز ظریفی که سایه به سایه در داستان بکار میرود، خوانندگان خود را چنان به وجد آورده که موجب شده عده ای رومن گاری را با «سلین» نویسنده ی بزرگ فرانسوی مقایسه کنند.