حدود نئولیبرالیسم

از زمان پیدایش مبحث اندیشه سیاسی برای اولین‌بار در یونان باستان، تا امروز این پدیده متحمل تغییرات و تحولاتی فراوانی شده است، مفاهیم بی‌شماری در این حوزه مطرح شده که اندیشمندان بسیاری را به تفکر در حول محور خودشان واداشته‌اند. در میان این مفاهیم و مباحث، برخی از آن‌ها در مقایسه با دیگران بحث‌برانگیزتر بوده و تمرکز بیشتری را متوجه خود ساخته‌اند. یکی از این مفاهیم که علی‌رغم تازگی نسبی و عمر کوتاهش، مرکز بخش عظیمی از نظریات و آرای سیاسی و اقتصادی در 50 سال گذشته بوده است، مفهوم نئولیبرالیسم است. زمانی که در سال ۲۰۰۸ دولت‌های آمریکا و اروپا بیش از هزار میلیارد دلار برای پوشش بدهی بانک‌های خصوصی در اختیار آنها قرار دادند، تردیدی نماند که نئولیبرالیسم نه دشمن دولت بزرگ و مداخله‌گر است و نه رقیب قسم‌خورده کینزگرایی. از این رو پرسش از چیستی نئولیبرالیسم اوّلین پرسشی بود که پس از این بحران پیش کشیده شد و پرسش دوّم چرایی ادامه بقای این مکتب علیرغم شکستی چنین آشکار. کتاب «حدود نئولیبرالیسم» به قلم ویلیام دیویس، جامعه شناس و نظریه پرداز سیاسی انگلیسی، و ترجمه حسن فشارکی، سعی و تلاشی است برای پاسخ به این هر دو پرسش. نویسنده نشان می‌دهد که چنانچه صورتبندی‌های مختلف این مکتب، ویژگی‌های اصلی آن را حفظ کنند که عبارت باشند از منکوب کردن سیاست توسط اقتصاد، توجیه نابرابری‌های اجتماعی و تعمیم الگوهای سپهر اقتصادی به تمامی سایر سپهرهای وجودی، نئولیبرالیسم می‌تواند هم به دست نامرئی بازار متکی بماند و هم از دست مرئی مداخله دولت منتفع گردد. او همچنین استدلال می‌کند که پاسخ به پرسش بقای نئولیبرالیسم پس از بحران سال ۲۰۰۸ را باید در شیوه تبلیغ و ترویج این اندیشه دید که از سویی متکی است بر ایجاد فضاهای خاصّ خود همچون اندیشکده‌ها و اتاق‌های فکر و از سوی دیگر، برخورداری از پشتیبانی مرشدهایی که فارغ از موفقیت یا شکست، همواره در تلاش برای تأثیرگذاری بر رهبران سیاسی و مسئولان سیاستگذاری می‌باشند. مطالعه این کتاب به دلیل محتوای مهم و تفکربرانگیزی که دارد، می‌تواند تجربه ای مفید و سودمند را برای خوانندگانش به ارمغان آورد.