حکایت دختران قوچان

فروش دختران قوچانی به ترکمانان و ارامنه‌ی عشق‌آباد در بهار 1323 هجری قمری در دوران حکومت آصف الدوله در خراسان و به اسارت رفتن زنان باشقانلو، در رمضان همان سال در حمله ترکمانان به ناحیه بجنورد در زمان حکومت سالار مفخم رخ داد. اگرچه فقر رعیت و ظلم حکومت و حتی دخترفروشی واقعه‌ی بی‌سابقه‌ای نبود. اما شرایط سیاسی زمان وقوع، این دو حادثه را تبدیل به یکی از داستان‌های مهم تظلم «ملت» علیه «دولت» کرد. داستان فروش «دختران قوچان» حکایتی شد که دهان به دهان گشت، از سر منبرها نقل شد، در شبنامه‌ها و انتباه‌نامه‌ها، رساله‌های «سیوال و جواب» و مناظرات، کاریکاتورها و تصنیف‌های سیاسی به شعر و طنز و طرح بازنگاری شد.
... اهمیت ملی این داستان چنان شد که از نخستین ماه‌های تشکیل مجلس اول رسیدگی به «ماجرای دختران قوچان» یکی از موارد تظلم خواهی ملت علیه استبداد کهن و یکی از راه‌های آفرینش قدرت ملی شد.