گنج شایگان

"گنج شایگان" به قلم "محمد علی جمال زاده" که از او با عنوان پدر داستان کوتاه فارسی یاد می‌شود، اثری متفاوت به قلم این نویسنده است که این بار نه در قالب رمان و داستان کوتاه، بلکه در قالب گزارشی از شرایط اقتصادی ایران در عصر قاجار، از قلم "محمد علی جمال زاده" برآمده است. وی "گنج شایگان" را در واپسین روزهای جنگ جهانی اول در شهر برلین به تالیف درآورد و کتابی که هم اکنون در دست خوانندگان قرار گرفته، چاپ دیگری از این اثر گرانبها به قلم "محمد علی جمال زاده" است. این اثر به عنوان نخستین تاریخ‌نگاری اقتصادی در عصر قاجار، شامل اطلاعات ارزشمندی از کلیات وضعیت اقتصادی در ایران، تجارت و واردات به کشور، وضعیت صادرات و گمرک در ایران، راه های کشور و ابزار حمل مال‌التجاره از اروپا به ایران و متقابلا از ایران به اروپا، صنعت ایران و تشبثات مالیه‌ی کشور، بودجه‌ی دولت، اوزان و مقدارها و مسکوکات، مواردی نظیر تلفن، تلگراف، پست و به طور کلی زندگی در شهری همانند تهران را به مخاطبین ارائه می کند.
سنجش وضعیت اقتصادی یک کشور، یکی از معتبرترین راه‌های پی بردن به وضعیت استقلال و استحکام ساختارهای اداره‌ی مملکت است و از این رو کتاب "گنج شایگان" به قلم "محمد علی جمال زاده"، پنجره‌ی وسیعی را به او ضاع اقتصادی و در نتیجه مملکت‌داری شاهان در دوره‌ی قاجار می‌گشاید. اقتصاد شاهراهی است که خون زندگی ملت در آن جریان دارد و شناختن عواملی که مانع حرکت سیال و آسان آن می‌شدند و یا منجر به تسهیل وضعیت معاش مردم می‌شدند، مطلبی است که مطالعه‎ی آن به تمام دوست‌داران تاریخ، اقتصاد و ترکیب این دو در کنار هم پیشنهاد می‌شود.