جامعه باستان

زمانی که نخستین انسان‏ها در نخستین سرزمین‏ها پدیدار شده بودند، چونان انبوهی بی‏گفتار و فرورتبه بودند که نخست بر سر میوۀ درختان وحشی و خوابگاه‏های ابتدایی با چنگال و مشت و سپس با چماق و سرانجام با جنگ‌افزارهایی که تجربه زان پس برایشان فراهم ساخته بود به نبرد برمی‏خاستند؛ تا آن‌که کاربرد کلام را فراگرفتند و توانستند به یاری آن آواهای شنیداری و اندیشه‏ها را برسانند و نام‏ها را به کار برند. پس از آن، پیشگیری از جنگ را آغاز کردند و شهرهای دیواربندی‌شده ساختند و قانون‏ها را بنیاد گذاشتند تا نه کسی دزدی کند، نه به غارت دست یازد (و نه زنا کند).
علم نـوین بر آن است تا با دقیـق‏ترین و جامـع‏ترین بـررسی انسان و کـارهای او اثبات کند که نژاد ما وجود خویش را به جای آن‏که از پلۀ فرازین آغاز کرده باشد، از پلۀ فـرودین آغـاز کـرده و اندک‌اندک به بالا کشیـده شـده است؛ دیگر این‌که قدرت‏هـای بشـری تاریخی از تحـول را پشت سـر گذاشتـه‏اند و سرانجـام این‌که همۀ عنصرهای فرهنگ چون فنون زندگی ــ هنر، علم، زبان، دین و فلسفه ــ با کوشش‏های اندک‌اندک و رنج‏آمیزی فراهم شده‏اند و در نبرد بین روح و ذهن انسان از یک سوی و طبیعت بیرونی از سوی دیگر به دست آمده‏‌اند.